Emergentzietako administrari laguntzaileak larrialdietako laguntza-kateko lehen maila dira. Beraiek dira herritarren deiari erantzuten lehenak eta prozesua abian jartzen dutenak. Maitane Ortega eta Oscar Torrado administrari laguntzaileak lan horretan aritzen dira. Haien esanetan, garrantzitsua da gizartea premiazkoa denaz kontzientziatzea eta zerbitzu publiko hau behar bezala erabiltzen laguntzea.
Esan ohi da oro har jendeak geroz eta telefono-zenbaki gutxiago dakizkiela buruz, eskuko telefonoko agendan izena bilatu eta zuzenean hots egiten baitute, memorizatzeko beharrik gabe. Hala ere, bada herritar guztiek ia pentsatu ere egin gabe segituan markatu dezaketen telefono-zenbaki bat: 112. Guztiok jakitun gara larrialdia izaten dugunean zenbaki horretara deitu dezakegula. Gainera, Osakidetzak bere telefono propioa du lurralde bakoitzean emergentzietarako, eta telefono bakarra osasun-kontsultetarako.
Nola kudeatzen ditu Osakidetzak emergentzia-deiak? Osakidetzako telefonoetan jasotzen diren deiak, 112 zerbitzutik transferitutako deiekin batera, Emergentzietako Zentro Koordinatzaileak kudeatzen ditu. Bertan, administrari laguntzaileak dira zuzenean herritarrekin hitz egiten dutenak, larrialdia kudeatzen eta hari aurre egiten ahalegintzen diren langileak. Emergentzien beharra duten pazienteez gain, beste hainbat erakunde eta tokitatik ere deitzen diete laguntza eske: artatzen ari diren pazienteak ospitalera osasun-garraio batean joan behar duela uste duten osasun-zentroak; Osakidetzaren sareko hainbat unitatetatik, ospitaleen arteko lekualdaketa egin behar dutenak; eta ospitale pribatuak edo itunduak, pazienteak Osakidetzaren sarera eramateko, hainbat arrazoirengatik.
«ASKOTAN, ESKERRAK EMATEN DIZKIGUTE ZERBITZUAGATIK, ETA HALAKOETAN BAIKOR JOAN OHI GARA ETXERA»
Ez da lan samurra larrialdia duenari laguntzea, ahalik eta zerbitzurik onena ematea, laguntzeko aldartez eta behar denean lasaitzeko adorez egotea. Baina Osakidetzak langile-talde zabal eta arduratsua dauka horretarako, eta langileek beren onena ematen dute dei bakoitzean. Maitane Ortega eta Oscar Torrado dira langile horietako bi. Hain zuzen, Bizkaiko Emergentziak zentroan dihardute, Torradok 2020tik eta Ortegak iazko ekainetik, baina horretan hasi aurretik urte mordoa egin zuen Ortegak 112 Sos Deiak zerbitzuan. Beraz, biek ongi baino hobeto dakite lana zertan datzan. Azaldu dutenez, hainbat desberdintasun daude 112 Sos Deiak eta Emergentziak erakundearen zereginen artean: aurrenekoak deiak jasotzen ditu, eta emergentzia motaren arabera erakunde batera edo bestera bideratzen ditu; Emergentzietan, berriz, larrialdiaren jarraipena egin behar dute eta beharrezkoak diren baliabideak kudeatu behar izaten dituzte, anbulantziak edota helikopteroak esaterako.
Pauso batzuk ematen dituzte dei bat jasotzen duten aldiro: lehenengo, aplikazio informatiko baten bidez, deitu duenaren inguruko datuak biltzen dituzte: zergatik deitu duen Emergentzietara, zer gertatu zaion…, eta, hala, larrialdia sailkatu egiten dute larritasunaren arabera. Horretarako, protokolo eta taktika batzuk dituzte zehaztuta, eta erizain bati edota mediku bati birbideratzen diote deia, eta ondoren jartzen dituzte martxan baliabideak. Hori guztia taldeburu batek gainbegiratzen du egunero; administrari laguntzaileen taldeburuak jardunik zailenak kontrolatzen ditu, eta horietan ari diren profesionalei laguntzen die, hala nola Osakidetzako helikopteroa bidaltzen. Torrado, esate baterako, taldeburu gisa aritzen da tarteka.
Lasaitasuna transmititu beharra
Oro har deitzen duen jendea nahiko lasai egoten dela azaldu dute Ortegak eta Torradok, baina gaineratu dute garrantzitsua dela deia hartzen duenak lasaitasuna transmititzea une oro: «Normalean, jendeak kontu nahiko arinengatik deitzen duenez, lasai egon ohi dira, baina urduri dagoen batek deituz gero, elkarrizketaren erritmoa markatu beharra dago, adibidez: ‘Nik galderak egingo dizkizut, eta zuk lasai eman erantzunak, eta horrela azkarrago egingo dugu dena’. Etengabe azaldu behar zaio zertan ari garen, informazioa eman, eta horrela lasaitu egingo da». Gehienetan pazienteek iradokizunak eskertzen dituztela nabarmendu du Ortegak: «Deitzen duenari transmititu behar diozu laguntzeko zaudela. Oihuka ari bada edo urduri badago, ezin dezakegu jaso beharrezko informazioa, eta hori ere jakinarazi behar diogu telefonoz. Normalean jendeak ondo hartzen ditu gure gomendioak».
Denetarik izaten da, beraz, administrari laguntzaileen egunerokoan. Aitortu dutenez, batzuetan ez dituzte hitz politak jasotzen herritarren partetik, baina Ortega asebeteta sentitzen da egiten duen lanarekin: «Sarritan, eskerrak ematen dizkigute zerbitzuagatik, eta halakoetan etxera baikor joan ohi gara, badakigulako hurkoa lagundu egin dugula. Gehienetan adineko jendeak deitzen du, eta esker onekoak izaten dira». Torradok gaineratu du lana nahiko estresantea dela, «jendea zenbaitetan kexatu egiten baita itxaronaldiez», baina berak uste du «jarrera hori aldatzeko garrantzitsua dela jendeak jakitea lan hau zertan datzan». Horregatik, ezinbestekotzat jotzen dute herritarrei azaltzea noiz, nola eta zergatik deitu dezaketen Emergentzietara, besteak beste anbulantzia eskatzeko; izan ere garrantzitsua da gizartea benetan premiazkoa denaz kontzientziatzea eta zerbitzu publiko hau behar bezala erabiltzen laguntzea.
Emergentzietako telefono-zenbakiak:
• Araba 945 24 44 44
• Bizkaia 94 410 00 00
• Gipuzkoa 943 46 11 11
• Aholku Sanitarioa 900 20 30 50
